FORMATION AND EVOLUTION OF THE BOGDAN KHMELNITSKY IMAGE IN THE WORKS OF LUDWIK KUBALA
DOI:
https://doi.org/10.24919/2519-058x.5.117205Keywords:
L. Kubala, B. Khmelnytsky, historiographical tradition, Polish historiography of the end ХІХth – ХХth., Khmelnytsky Uprising, «Historical Essays»Abstract
In this scientific paper at the first time the historiographical tradition of studying the characteristic of B. Khmelnytsky's image in the interpretation of the famous Polish Historian L. Kubala was analysed and summarized. In L. Kubala’s studies, B. Khmelnitsky was a significant character. Most of the researchers who drew attention to the image of the Cossack hetman in the historian’s works emphasized the complexity and controversy of this character. The views of the Polish historian by B. Khmelnytsky's figures are mainly static, that is, without changing. Most historians touched on this problem in the context of more specific problems or in synthetic reviews of the history of events of the region, of which L. Kubala had written. An interesting attempt to analyse the general image of B. Khmelnitsky in the works of the Polish historian was done by A. Tkachuk. The author noticed the difference in the image of B. Khmelnitsky in the first two volumes of «Historical essays» and in later studies.
As a result of this article was singled out two stages of the formation and change of the image of B. Khmelnitsky in the work of L. Kubala. The first works mostly were based on the Polish sources, like chronicles Y. Rudavsky, V. Kohhovsky, J. Yerlich, which did not describe the person and activities of the Cossack Hetman in a positive way. Therefore, L. Kubala, following to the source, depicted B. Khmelnitsky mostly as an enemy. Also, the influence on his scientific works L. Kubal's dramatic heritage cannot be ignored. With a high degree of probability, it is possible to assume that the drama characteristics of B. Khmelnytsky were transferred to essays from unpublished drama «Rus» («Bogdan Khmelnytsky»). That influence could be confirmed by the presence in the scientific works of author's empathy and the formation of a structure «hero-antihero» in the «Historical Essays».
The second stage of the historian's research was marked by a changing of approach to writing essays and expanding of the source base by Cossack origin sources. In particular, the number of used materials from «AYZR» has considerably increased. Introduction of these materials affected on the historian's perception of Hetman and his activity. As a confirmation of such changing could be an author rejection from the emphasis on of an enemy image to the image of a statesman. Also, L. Kubala tried to present in his works comparisons of views on the activity of B. Khmelnytsky from both opposing representatives.
References
Грушевський М. Історія України-Руси: в 11 т., 12 кн. / М. Грушевський / ред.: П. Сохань та ін. – К.: Наукова думка, 1997. – Т. 9. – Кн. 2. – 776 с.
Дорошенко Д. Огляд української історіографії / Д. Дорошенко / упорядн.: Ю. Пінчук, Л. Гриневич. – К., 1996. – 188 с.
Маркевич M. История Малороссии / M. Маркевич. – М., 1842. – Т. 1. – 386 с.
Плохій С. Великий переділ. Незвичайна історія Михайла Грушевського / С. Плохій. – К.: Критика, 2011. – 598 с.
Ткачук А. Постать Богдана Хмельницького в творчому доробку Людвіга Кубалі / А. Ткачук // Чорноморський вісник. – 2014. – №10. – С. 137–141.
Ярмошик І. Берестецька битва 1651 р. в наукових дослідженнях польських авторів / І. Ярмошик // Грані. – 2012. – № 3. – С. 3–6.
Ясь О. В. Історія як сюжет. Представлення образу Б. Хмельницького в однойменній монографії М. І. Костомарова / О. В. Ясь // Український історичний журнал. – 2007. – № 2. – С. 89–106.
Barycz H. Wśród gawędziarzy, pamiętnikarzy i uczonych galicyjskich : studia i sylwety z życia umysłowego Galicji XIX w. / H. Barycz. – Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1963. – T. 1. – 426 s.
Basarab J. Pereiaslav 1654: A Historiografical study / John Basarb. – Edmonton: The Canadian Institute of Ukrainian Studies. The University of Alberta, 1982.
Franz М. Ludwik Kubala jako historyk dziejów wojskowości kozaczyzny zaporoskiej / М. Franz // Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej. – Poznań. – T. III. – S. 31–48.
Julkowska V. Historia opowiadająca Karola Szajnochy i Ludwika Kubali / V. Julkowska // Багатокультурне історичне середовище Львова в XIX i XX століттях. – Львів-Жешув, 2006. – T. 4. – S. 154–177.
Julkowska V. Polski esej historyczny w XIX i XX wieku. Część I. Szkice historyczne Szajnochy i Kubali – narodziny polskiego eseju historycznego / V. Julkowska // Klio Polska. Studia i materiały z dziejów historiografii polskiej XIX – XX wieku. –Warszawa, 2011. – T. 5. – S. 63–94.
Koko E. Franciszek Rawita-Gawroński (1846 – 1930) wobec Ukrainy i jej przeszłości / E. Koko. – Gdańsk, 2006. – 274 s.
Kubala L. Bitwa pod Beresteczkiem / L. Kubala // Szkice historyczne. Serya pierwsza. – Lwów: Nakład Gubrynowicza i Schmidta, 1881. – S. 234–303.
Kubala L. Bogdan Chmielnicki i jego działalność do r. 1654 / L. Kubala // Szkice historyczne. Serya trzecia. Wojna moskiewska r. 1654 – 1655. – Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolfa, 1910. – S. 1–46.
Kubala L. Gliński / L. Kubala // Dziennik Literacki. – 1866. – R. 15. – № 43. – S. 676–678.
Kubala L. Jerzy Ossoliński / L. Kubala. – Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1883. – T. 2.– 386 s.
Kubala L. Jerzy Ossoliński / L. Kubala. – T. 1. – Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1883. – 366 s.
Kubala L. Krwawe Swaty / L. Kubala // Szkice historyczne. Serya druga. – Lwów: Nakład Gubrynowicza i Schmidta, 1880. – S. 133–154.
Kubala L. Oblężenie Lwowa w roku 1648 / L. Kubala // Szkice historyczne. Serya pierwsza. – Lwów: Nakład Gubrynowicza i Schmidta, 1881. – S. 75–102.
Kubala L. Oblężenie Zbaraża i pokój pod Zborowem / L. Kubala // Szkice historyczne. Serya pierwsza. – Lwów: Nakład Gubrynowicza i Schmidta, 1881. – S. 103–183.
Kubala L. Przysięga w Pereasławiu. Zajęcie Kijowa przez Moskwę i zatarg prawosławnej ruskiej cerkwi z patryarchatem moskiewskim. – «Stati» Bohdana Chmielnickiego / L. Kubala // Szkice historyczne. Serya trzecia. Wojna moskiewska r. 1654 – 1655. – Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolfa, 1910. – S. 47–90.
Kubala L. Stanisław Orzechowski i wpływ jego na Rzeczpospolitą wobec Reformacji XVI wieku. Rzecz historyczna / L. Kubala. – Lwów: Wild, 1870. – 120 s.
Kubala L. Szkice historyczne. Serya trzecia. Wojna moskiewska r. 1654 – 1655 / L. Kubala. – Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolfa, 1910. – 443 s.
Kubala L. Śmierć Chmielnickiego / L. Kubala // Wojna Brandenburska i najazd Rakoczego w roku 1656 i 1657 (szkiców historycznych serya V). – Lwów: Z drukarni przy Zakładzie Narodowym imienia Ossolińskich. – S. 185–216.
Kubala L. Wyprawa Żwaniecka / L. Kubala // Szkice historyczne. Serya druga. – Lwów: Nakład Gubrynowicza i Schmidta, 1880. – S. 173–289.
Kubiak A. Badania nad dziejami wojskowości w twórczości Ludwika Kubali / A. Kubiak // Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej. – Poznań, 1975. – Т.1. – S. 101–115.
Litwos [H. Sienkiewicz]. Mięszaniny literacko-artystyczne XI. Szkice L. Kubali // Niwa. – 1880. – S. 607–618.
Romek Z. Ludwik Kubala (1838 – 1918) / Z. Romek // Złota Złota księga historiografii lwowskiej XIX i XX wieku / red. J. Maternicki, L. Zaszkilniak. – Lwów: Wyd–wo Un–tu Rzeszowskiego, 2007. – S. 181–200.
Srogosz T. Postacie Kozaków w historiografii Ludwika Kubali / T. Srogosz // Нові дослідження пам’яток козацької доби в Україні. – К., 2012. – Вип. 21. – Ч. ІІ. – С. 88–91.
Sysyn F. The Changing Image of the Hetman: On the 350th Anniversary of the Khmel’nyts’kyi Uprising / F. Sysyn // Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, Neue Folge – 1998. – Bd. 46. – H. 4. – P. 531–545.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps. 12918 «Dramat Ruś». – S. 1–148.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Rkps. 12919/І «Dramaty Ludwika Kubali». – S. 1–46.
