EASTERN GALICIAN SCHOOLING OF AUTONOMIC ERA IN THE SELECTED POLISH HISTORIOGRAPHY
DOI:
https://doi.org/10.24919/2519-058x.5.116988Keywords:
Polish historiography, education, schooling, modernization, elementary schools, grammar school, university.Abstract
The article is devoted to the peculiarities of the study of problems of the Eastern Galician schooling in the second half of the nineteenth and early twentieth century’s represented in the chosen contemporary Polish historiography. It is emphasized that an autonomous era of Galicia is traditionally one of the most popular periods in the works of Polish researchers of the past. At the same time, a special attention was paid to the educational processes, which, due to the self-governing status of the region, showed the greatest positive dynamics, in comparison to other spheres of social life. It is the success of schooling at all levels that contributed to the consolidation of the national consciousness of the masses, the successful overcoming of illiteracy, the education of a number of intellectuals, who later formed an effective state apparatus in the early years of the restoration of independence.
The Polish works devoted to the problems of formation and development of national, secondary and higher schooling have been analyzed. It has been found out that Polish researchers also pay much attention to women's schooling, adult education, and the financing of the educational sector. It is indicated that in the focus of Polish researchers there is also a pedagogical environment of autonomous Galicia. In numerous works there have been noted the existence of stereotypes in the comprehension of the Ukrainian schooling of the region, which have been inherited from the era of acute inter-ethnic confrontation.
The analysis made it possible to note the considerable interest of Polish scientists in various problems and forms of the East-Galician school of autonomous age. Researchers are unanimous in their conclusions on the exclusivity of the impact of the rapid progress of education at that time on the modernization of all spheres of public life. The attention of Polish colleagues to the schooling of their eternal neighbors, first of all, Ukrainians is of certain importance as well. Active communication between Polish and Ukrainian scholars and their cooperation in many international research projects (for example, «Krakow-Lviv: books, periodicals, libraries of the 19th and 20th centuries», «Galicia 1772-1918» and «Lviv: the city – society – culture») is an important prerequisite for finding a consensus on most of the discussion issues.
References
Adamski Ł. Nacjonalista postępowy. Mychajło Hruszewski i jego poglądy na Polskę i Polaków / Łukasz Adamski. – Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. – 369 s.
Bibliografia dziejów oświaty i wychowania w Galicji 1772 – 1918. Pod. red. A. Meissnera i St. Mońżdżenia. – Rzeszów, 1992. – 250 s.
Bilewicz A. Prywatne ogólnokształcące szkolnictwo żeńskie w Galicji w latach 1867 – 1914 / A. Bilewicz // Acta Universitatis Wratislaviensis No 1897. Prace Pedagogiczne CXVI. – 1997. – S. 115–119.
Chwalba A. Historia Polski 1795 – 1918 / Andrzej Chwalba. – Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2001. – 671 s.
Dutkowa R. Oświata i wychowanie w Galicji w polskiej historiografii ostatniego czterdziestolecia / Renata Dutkowa // Przegląd Historyczno-Oświatowy. – 1986. – № 4. – S. 395–429.
Dybiec J. Galicja na drodze do wielkiej przemiany / Julan Dybiec // Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych (1866 – 1914). Studia i szkice, red. Krzysztof Fiołek, Marian Stala. – Kraków, 2011. – S. 31–42.
Dybiec J. Życie naukowe w Galicji doby autonomicznej // Galicja i jej dziedzictwo. Tom 3. Nauka i Oświata. – Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1995. – S. 7–18.
Historia w Uniwersytecie Lwowskim. Badania i nauczanie do 1939 roku. Red.: Jerzy Maternicki, Joanna Pisulińska, Leonid Zaszkilniak. – Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016. – 662 s.
Horbowski A. Drogi edukacyjne dziecka wsi galicyjskiej / A. Horbowski // Historia wychowania. Misja i edukacja, red. K. Szmyd, J. Dybiec. – Rzeszów, 2008. – S. 5-19.
Kramarz H. Nauczyciele gimnazjalni Galicji 1867 – 1914 / Henryka Kramarz. Studium historyczno-socjologiczne. – Kraków, 1987. – 322 s.
Krawczyk J. Galicyjskie szkolnictwo zawodowe w latach 1860 – 1918 / Jerzy Krawczyk. – Kraków: Universitas, 1995. – 295 s.
Pelczar R. Miejsce wiejskich szkół elementarnych i ich nauczycieli w życiu społeczności chłopskich w Galicji / Roman Pelczar // Galicja. Studia i materiały. Czasopismo Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszoskiego. – Rzeszów, 2015. – 1. – S. 114–133.
Pelczar R. Uwarunkowania rozwoju szkolnictwa w Galicji w okresie lat 1772 – 1918 / Roman Pelczar // Karpacki Przegląd Naukowy. – 2013. – Nr. 4 (8). – S. 13–30.
Przeniosło M. Polskie Towarzystwo Pedagogiczne we Lwowie (materiały z lwowskiego Archiwum Historycznego) / Małgorzata Przeniosło // Galicja. Studia i materiały. Czasopismo Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszoskiego. – Rzeszów, 2015. – 1. – S. 378–396.
Puszka A. Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868 – 1914) / Alicja Puszka. – Lublin: TNKUL, 1999. – 372 s.
Rędziński K. Żydowskie szkolnictwo świeckie w Galicji w latach 1813 – 1918 / Kazimierz Rędziński. – Częstochowa, 2000. – 283 s.
Rogozińska A. Szkóły Sióstr Urszulańek w Tarnowie, Kołomyi, Stanisławowie i we Lwowie / A. Rogozińska // Religie, edukacja, kultura. Księga pamiątkowa dedukowana profesorowi Stanisławowi Litakowi. – Lublin, 2002. – S. 451–457.
Rzemieniuk F. Unickie szkoły początkowe w Królewstwie Polskim i w Galicji 1772 – 1914 / Florentyna Rzemieniuk. – Lublin: Tow. Nauk. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1991. – 348 s.
Sroka Ł. T. Rada Miejska we Lwowie w okresie autonomii galicyjskiej 1870 – 1914. Studium o elicie władzy / Łukasz Tomasz Sroka. – Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2012. – 560 s.
Stinia M. Rola społeczeństwa galicyjskiego jako organizatora średniego szkolnictwa prywatneo w okresia autonomii / Maria Stinia // Z dziejów polskiej kultury i oświaty od średniowiecza do początków XX wieku, red. Krzysztof Jakubiak, Tomasz Maliszewski. – Kraków: Impuls, 2010. – S. 133–144.
Stinia M. Szkolnictwo prywatne autonomicznej Galicji: nie tylko c.k. / Maria Stinia // Wiadomości Historyczne. – 2010. – R. 53. – № 2. – S. 13–17.
Stopińska-Pająk A. Polska oświata dorosłych w Galicji na przełomie XIX i XX wieku / A. Stopińska-Pająk // Galicja i jej dziedzictwo. – Tom 3. Nauka i oświata. – Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1995. – S. 23–34.
Stopka Krz. Nauki historyczne na Uniwersytecie Lwowskim / Krzysztof Stopka // Uniwersytetowi Lwowskiemu dla upamiętnienia trzysta pięćdziesiątej rocznicy jego fundacji. Materiały sesji zorganizowanej w dniach 14–15 stycznia 2011 w Krakowie. – Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2011. – S. 225–266.
Świeboda J. Edukacja Żydów w Galicji 1772 – 1918 / Józef Świeboda // Prace Historyczno-Archiwalne. – 1994. – T. II. – S. 85–131.
Świeboda J. Problemy narodowościowe w szkolnictwie galicyjskim (1772 – 1918) / Józef Świeboda // Analecta : studia i materiały z dziejów nauki. – 1995. – Tom 4. Numer 2 (8). – S. 97–144.
Świeboda J. Szkolnictwo handlowe w Galicji / Józef Świeboda // Analecta : studia i materiały z dziejów nauki. – 2010. – Tom 19. – Numer 1–2 (36–37). – S. 203–272.
Świeboda J. Szkolnictwo ukraińskie w Galicji (1772 – 1918), Stan badań і potrzeby / J. Świeboda // Galicja і jej dzidzictwo. – T. 8: Myśl edukacyjna w Galicji 1772 – 1918: Ciągłość і zmiana. – Rzeszów : Wyd-wo WSP, 1996. – S. 271–291.
Świeboda J. Średnie szkolnictwo medyczne w Galicji / Józef Świeboda // Archiwum Historii i Filozofi Medycyny. – 1995. – Z. 4. – S. 397–414.
Terlecki R. Oświata dorosłych i popularyzacja nauki w Galicji w okresie autonomii / R.Terlecki. – Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990. – 262 s.
Uniwersytetowi Lwowskiemu dla upamiętnienia trzysta pięćdziesiątej rocznicy jego fundacji. Materiały sesji zorganizowanej w dniach 14–15 stycznia 2011 w Krakowie. – Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2011. – 531 s.
Wesołowska M. Uczelnie galicyjskie doby autonomii / Małgorzata Wesołowska // Zeszyty Naukowe Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. – № 12 (960). – S. 107–124.
