THE UKRAINIAN MEMORY COMMUNITY IN POLAND (the second half of the XX – beginning of the XXI centuries)
DOI:
https://doi.org/10.24919/2519-058x.12.177553Keywords:
Ukrainian national minority, Polish People's Republic, assimilation, historical memory, memory policyAbstract
Summary. The purpose of the article is to analyze the conflicting potential of the historical policy of the Polish People’s Republic concerning the Ukrainian national minority; to reveal the features of social and cultural life of Ukrainians after the deportations of 1944 – 1947; to show the impact of traumatic experience and intergenerational retelling on the activities of the Ukrainian memory community in democratic Poland. The research methodology is based on the principles of historicism, systematicity, scientificity, verification, an authoritative objectivity, a moderate narrative constructivism, an anthropological approach, as well as special historical (historical-genetic, historical-typological, historical-systemic) methods. The scientific novelty. The article describes the features of Ukrainian-Polish inter-ethnic relations after World War II, in particular, by the Ukrainian national minority activity in Poland. Conclusions. The interdependence of history and politics has been proved, especially in the era of the Polish People’s Republic, where Ukrainians have gone from object to subject of social and political life. Several formation periods of the Ukrainian minority as a memory community were highlighted through cultural, educational, religious, and ethno-political activity. In 1944 – 1956, Ukrainians were assimilated through mass deportations and the prohibition of national church life; in 1956 – 1989 they were in the conditions of institutional revival of socio-cultural and church-religious life; since 1989, under the systematic state-political transformation conditions, the Ukrainian national minority was given the opportunity to participate in democratic transformations through the activities of representative authorities.
References
Apel intelektualistów polskich w sprawie akcji «Wisła» (1997). Apel intelektualistów polskich w sprawie akcji «Wisła» [The appeal of Polish intellectuals regarding the "Wisła" campaign]. Biuletyn Południowo–Wschodniego Instytutu Naukowego. Badania Ukrainoznawcze. 1997, 3, 154–155. [in Polish].
Bonusiak W. (2007). Historia Polski (1944 – 1989) [History of Poland (1944 – 1989)]. Rzeszów, 394 s. [in Polish].
Cherchil, V. (2018). Spohady pro Druhu svitovu viinu [The Second World War Memories]. Tom 2. Kyiv, 552 p. [in Ukrainian].
Drozd, R. (2011). Polityka polskykh vlastei shchodo ukrainskoi menshyny v 1947 – 1960 rr. [Polish Authorities’ Policy on Ukrainian minorities in 1947 – 1960]. Z istorii ukrainsko-polskykh vidnosyn druhoi polovyny ХІХ – pochatku ХХ st. (pp. 175–192). Ivano-Frankivsk [in Ukrainian].
Gody bratskoj druzhby i sotrudnichestva SSSR i PNR [Years of brotherly friendship and cooperation between the USSR and the Polish People’s Republic]. Kiev, 1974. 168 p. [in Russian].
Gorchytsia, A. (2015). «Voinam UPA» chy «povstantsiam»? Yak poliaky reahuiut na memorialni napysy [«UPA Soldiers» or ‘Rebels»? How Poles respond to memorial inscriptions]. URL: http://www.istpravda.com.ua/articles/2011/04/28/37321. [in Ukrainian].
Grunberg, K., & Sprengel, B. (2005). Trudne sąsiedztwo. Stosunki polsko-ukraińskie w X – XX wieku [Difficult neighborhood. Polish-Ukrainian relations in the 10th-20th century]. Warszawa, 832 s. [in Polish].
Hałagida, I. (1998). Ukraińcy w Województwie Gdańskim w latach 1947 – 1956 [Ukrainians in the Gdańsk Province in 1947 – 1956]. Polska i Ukraina po II wojnie światowej (pp. 64–76). Rzeszów [in Polish].
Hałagida, I. (2008). «Szpieg Watykanu». Kapłan greckokatolicki ks. Bazyli Hrynyk (1896 – 1977) [«Vatican Spy». Greek Catholic priest Bazyli Hrynyk (1896 – 1977)]. Warszawa, 647 s. [in Polish].
Hałagida, I. (2013). Między Moskwą, Warszawą i Watykanem. Dzieje Kościoła greckokatolickiego w Polsce 1944 – 1970 [Between Moscow, Warsaw and the Vatican. History of the Greek Catholic Church in Poland 1944 – 1970]. Warszawa, 518 s. [in Polish].
Havryliuk, Yu. (2016). Syn Kholma [The Son of Chełm]. Kholm, 32 p. [in Ukrainian].
Heral, O. (2018). Uklin zhertvam Sahrynia [Regards to Sahryniu’s victims]. Nashe slovo, 25 bereznia.
Horyn, B. (2010). Ne tilky pro sebe. Kn. 3 (1985–1990) [Not just about myself. Book 3 (1985–1990)]. Kyiv: Pulsary, 648 p. [in Ukrainian].
Hugo-Bader, J. (1993). Leją naszychiu [They are pouring ours]. Gazeta Wyborcza, 298, 22 grudnia. [in Polish].
Imeliński, R., & Krzyk, J. (1998). Dwa krzyże [Two crosses]. Gazeta Wyborcza, 121, 25 maja. [in Polish].
Jaworzno (1998). Jaworzno 1943 – 56 [Jaworzno 1943 – 56]. Gazeta Wyborcza, 121, 25 maja. [in Polish].
Karvanska-Bailiak, A. (2002). Ukraino, vyznai [Ukraine, admit it]. Varshava, 280 s. [in Polish].
Khakhula, L. (2016). «Rizuny» chy pobratymy? Suchasni polski dyskursy pro Ukrainu [Are the «Revels» or brothers? Contemporary Polish discourses on Ukraine]. Lviv: Instytut ukrainoznavstva im. I. Krypiakevycha NAN Ukrainy, 304 p. [in Ukrainian].
Kmita, M. (1997). Propaganda antyukraińska i kształtowanie negatywnego stereotypu Ukraińca w czasach PRL [Anti-Ukrainian propaganda and the formation of a negative stereotype of a Ukrainian during the PRL]. Problemy Ukraińców w Polsce po wysiedleńczej akcji «Wisła» 1947 roku. (pp. 59–73.). Kraków [in Polish].
Kolańczuk, A. (2015). «Umarli, aby zmartwychwstała Ukraina». Uczęstnicy ukraińskich walk niepodległościowych w latach 1917 – 1921 – miejsca pamięci w Polsce [«They died that Ukraine would rise again». Participants of the Ukrainian independence struggles in 1917 – 1921 – memorial sites in Poland]. Przemyśl, 256 s. [in Polish].
Kolianchuk, O. (2018). Za nashu i vashu svobodu. Uchasnyky ukrainskykh vyzvolnykh zmahan 1917 – 1921 rokiv: mistsia pamiati v Polshchi. Dovidnyk [For our and your freedom. Participants of Ukrainian liberation competitions of 1917 – 1921: places of memory in Poland. Reference book]. Drohobych: Kolo, 288 p. [in Ukrainian].
Koniecpolski A. (1991). O stosunkach polsko-ukrainskich [O stosunkach polsko-ukrainskich]. Życie Przemyskie. № 43, 23 października. [in Polish].
Kozak, M. (2007). Nevtomnyi dushpastyr (o. kan. Volodymyr Borovets) [A tireless pastor (Volodymyr Borovets)]. Peremyshl; Shchetsin; Lviv, 220 p. [in Ukrainian].
Kravchuk, N. Ukrainski barvy v Sopoti [Ukrainian colours in Sopot]. URL: http://www.nasze-slowo.pl/ukrayinski-barvi-v-sopoti/.[in Ukrainian].
Kruszona, T. (1997). Niczego nie ukrywamy [We don't hide anything]. Gazeta Wyborcza, 95, 23 kwietnia. [in Polish].
Krzemień, E. (1995). Festiwal niepokojów [Festival of unrest]. Gazeta Wyborcza, 142, 21 czerwca. [in Polish].
Krzemień, E. (1997). Naprawcie zło [Fix evil]. Gazeta Wyborcza, 81, 7 kwietnia. [in Polish].
Kucharski, M. (1995). List do Wojewody Przemyskiego [Letter to the Przemyśl Voivode]. Życie Przemyskie, 20, 17 maja. [in Polish].
Kwaśniewski, A. (1999). Przemowienia, listy, wywiady Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego. 1998 rok. Wybór [Speeches, letters, interviews with the President of the Republic of Poland Aleksander Kwasniewski. 1998. Selected]. Warszawa, 446 s. [in Polish].
Łodziński, S. (1997). Bitwy o pomniki i pamięć. Spory wokół miejsc upamiętnień mniejszości narodowych w Polsce po 1989 roku [The battles for monuments and memory. Disputes over places of commemoration of national minorities in Poland after 1989]. Opcje, 1 (16), 91–94. [in Polish].
Malikowski, M. (2010). Wybrane problemy stosunków polsko-ukraińskich [Selected problems of Polish-Ukrainian relations]. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 274 s. [in Polish].
Misylo, Ye. (1989). Hreko-Katolytska Tserkva u Polshchi (1944 – 1947) [Greek Catholic Church in Poland (1944 – 1947)]. Varshavski ukrainoznavchi zapysky, 1, 214–217. [in Ukrainian].
Młynarski, J. (1997). Festiwal ukraiński, polityka polska [Ukrainian festival, Polish policy]. Gazeta Wyborcza, 150, 30 czerwca. [in Polish].
Mokry, W. (2001). Papieskie posłania Jana Pawła II do Ukrainców [Pope John Paul II messages to Ukrainians]. Krakow, 404 s. [in Polish].
Motyka, G. (2011). Od Rzezi Wołyńskiej do Akcji «Wisła». Konflikt polsko-ukraiński 1943 – 1947 [From «Rzezia Wołyńska» to Operation «Visla». Polish-Ukrainian conflict 1943 – 1947]. Warszawa, 522 s. [in Polish].
Ostałowska, L. (1995). Postanowienie [The Decision]. Gazeta Wyborcza, 84, 8–9 kwietnia. [in Polish].
Oświadczenie senator Marii Berny na 97. posiedzeniu Senatu w dniu 17 kwietnia 1997 r. Sprawozdanie stenograficzne z 97. posiedzenia Senatu RP III kadencji w dniu 17 kwietnia 1997 r. URL: http://ww2.senat.pl/k3/dok/sten/097/097sten.htm. [in Polish].
Pavlyshyn, A. (1997). Studii nad genezoiu polsko-ukrainskykh konfliktiv [Studies on the Genesis of Polish-Ukrainian Conflicts]. Nezalezhnyi kulturolohichnyi chasopys «I», 10, 114–135. [in Ukrainian].
Perłowska, D. (2000). Proces asymilacji ludnosci ukraińskiej w Polsce po II wojnie światowej (zarys problematyki) [The process of assimilation of the Ukrainian population in Poland after World War II (outline of issues)]. Ukraińcy w najnowszych dziejach Polskich (1918 – 1989) [Ukrainians in recent Polish history (1918 – 1989)]. (pp. 211–219). Słupsk; Warszawa. [in Polish].
Polak, G. (1991). Spór o katedrę [The dispute about the cathedral]. Gazeta Wyborcza,55, 6 marca. [in Polish].
Prakh, B. (2015). Dukhovenstvo Peremyskoi yeparkhii ta Apostolskoi administratsii Lemkivshchyny: u 2-kh t. T. 1: Biohrafichni narysy (1939 – 1989) [The Przemyśl Diocese clergy and the Apostolic Exarchate of Lemkivshchyna: in 2 volumes. Vol. 1: Biographical essays (1939 – 1989)]. Lviv, 722 p. [in Ukrainian].
Projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie akcji «Wisła». Warszawa, 9 listopada 2012 roku [The draft resolution of the Sejm of the Republic of Poland regarding the «Visla» campaign. Warsaw, 9 November 2012]. URL: http://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/0/79FD9CF338EFDFD1C1257ABD00369F55/%24File/904.pdf. [in Polish].
Shvydiuk, S. (2008). Ukrainska menshyna u Polshchi pered vyklykom asymiliatsii: analiz sytuatsii [The Ukrainian minority in Poland before the challenge of assimilation: an analysis of the situation]. Panorama politolohichnykh studii: naukovyi visnyk Rivnenskoho derzhavnoho humanitarnoho universytetu. Vyp. 2, 126–135. [in Ukrainian].
Smoleński, P. & Motyka, G. (2002). Nic, tylko wstyd [Nothing but shame]. Gazeta Wyborcza,99, 27–28 kwietnia. [in Polish].
Stępień, S. (1995). Nieudolność czy bagatelizowanie problemu? [Ineptitude or underestimating the problem?]. Życie Przemyskie, 44, 4 października. [in Polish].
Szwic, J. (1995). Próba ognia [Fire test]. Życie Przemyskie, 27, 5 lipca. [in Polish].
Torzecki, R. (1997). Wisła zaczeła się w Moskwie [Visla started in Moscow]. Gazeta Wyborcza, 116, 20 maja. [in Polish].
Uchwała Senatu RP potępiająca akcję «Wisla», 3 VIII 1990. Ukraińcy w Polsce 1989 – 1993. Kalendarium. Dokumenty. Informacje [Resolution of the Polish Senate condemning the «Visla» action, 3 VIII 1990 // Ukrainians in Poland 1989 - 1993. Timeline. Documents. information]. (p. 130). Warszawa, 1993 [in Polish].
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej [Act of 17 May 1989 on the relationship of the State to the Catholic Church in the Polish People's Republic]. Dziennik Ustaw RP. 1989, N 29, Poz. 157, 29 maja, 465–468. [in Polish].
Viatrovych, V. (2011). Druha polsko-ukrainska viina 1942 – 1947 [The Second Polish-Ukrainian War of 1942 – 1947]. Kyiv: Vydavnychyi dim «Kyievo-Mohylianska akademiia», 288 p. [in Ukrainian].
Wilczak, J. (1994). Kamień niezgody [A stone of contention]. Polityka, 50, 10 grudnia. [in Polish].
Wojciechowski, M. (2007). Akcja «Wisła» nadal dzieli [The «Visla» campaign is still dividing]. Gazeta Wyborcza, 98, 26 kwietnia. [in Polish].
Zashkilniak, L., & Krykun, M. (2002). Istoriia Polshchi: vid naidavnishykh chasiv do nashykh dniv [History of Poland: from ancient times to the present day]. Lviv, 752 p. [in Ukrainian].
Zraniona pamięć wbrew pojednaniu (1997). Zraniona pamięć wbrew pojednaniu [The wounded memory against reconciliation]. Gazeta Wyborcza, 94, 22 kwietnia. [in Polish].
